Білім беру саласының ардагері,
Қобда аудандық Ардагер ұстаздар кеңесінің мүшесі
Ұстаздық еткен жалықпас, үйретуден балаға
Өмір – әрбір жан үшін бірегей, қайталанбас саяхат. Әр таң, әр сәт – жаңа ізденіс, жаңа сын, жаңа мүмкіндік. Сол мүмкіндікке адал қарап, бар ғұмырын сүйікті ісіне арнаған адам ғана шынайы бақытқа жетеді. Ал ұстаздар үшін өмірдің мәні – тек өз тағдырында ғана емес, шәкірт жүрегінде көрініс табады. Әр балаға білім мен тәрбие беру – бұл кішкентай сәуленің бойына үміт отын жағу, болашаққа жол салу, жүректің ең нәзік тереңіне із қалдыру.
![]()
Қалман Айбарша Қабидоллақызының өмір жолы – осындай ұлы миссияның көрінісі, адал еңбектің айнасы.
Ұстаздық – бір қарағанда қарапайым, жеңіл сияқты көрінгенімен, шын мәнінде бұл – табандылық пен жауапкершіліктің, даналық пен мейірімнің, өнер мен ғылымның біртұтас үйлесімі. Әрбір күнін шәкірттің болашағына арнаған ұстаздың жүрегі – кең, көкірегі – шыдамды, жан дүниесі – терең. Айбарша Қабидоллақызының өмірі дәл осы қасиеттердің айқын көрінісі: білімге, өнерге, адамгершілікке деген шынайы құштарлық, қажырлы еңбек пен адалдық арқылы бойға сіңген асыл қасиеттер.
Оның өмір жолы – тек қана педагогикалық тәжірибенің жинағы емес, бұл – әрбір сәтін саналы түрде өткізу, әрбір жетістігін оқушыға қызмет етуге арнау, әрбір қиындықты табандылықпен жеңу тарихы. «Ұстаздық еткен жалықпас, үйретуден балаға» деген ұлы Абай сөзіне Айбарша Қабидоллақызының ғұмыры дәлел. Әр шәкірттің жүзіндегі қуаныш, әр марапаттағы мақтаныш – оның жүрегіндегі мәңгілік ізі, өмірінің ең бағалы қазынасы.
1956 жылы, өмірге жаңа үміт, жаңа сәуле әкелетін жаздың алғашқы айының 4-жұлдызында Айбарша Қабидоллақызы Ақтөбе қаласында дүниеге келді. Оның дүниеге келген сәті – отбасы үшін де, туған жер үшін де ерекше қуаныш еді. Сол жылдардағы Ақтөбе – кең дала мен көк аспанның құшағында жатқан, салт-дәстүрі мен мәдениеті ұштасқан шағын қала еді. Мұнда әр көшенің өз тарихы, әр үйдің өз әңгімесі бар болатын.
![]()
Айбарша Қабидоллақызының өмір жолын алғашқы күннен бастап бағыттаған – ата-анасы еді. Әкесі Қалмонов Қабидолла – ұстаздық жолдың қадірін білген, білім мен тәрбиені өмірлік бағдар еткен адам. Оның шәкірттері үшін әр сабақ – тек білім беру емес, жүрекпен сөйлейтін үгіт, өмірлік тәлім болды. Анасы Ербатырова Гауһар – дәрігер, мейірімділігі мен төзімділігімен отбасының тірегі, әр қиын сәтте демеу болатын тұлға. Оның жанға жақын шипалы қолы мен жүректен шыққан сөздері Айбарша Қабидоллақызының бойында жанашырлық пен адамгершілік қасиетін оятып, өмірлік ұстанымдарының негізін қалады.
Айбарша Қабидоллақызының отбасы – алты ағайындыдан құралған шынайы берекелі, мейірімі мол шаңырақ еді. Ата-анасы жас маман болғандықтан, жолдамамен Ақтөбе облысының Байғанин ауданы, Ақтам елді мекеніне қоныс аударды. Бұл қоныс аудару тек мекен ауыстыру ғана емес, Айбарша Қабидоллақызының болашақ тағдырын қалыптастыратын алғашқы саты еді. Әкесі мен анасы берген мейірім мен тәрбие, еңбекқорлық пен әділеттілік – оның болашақ ұстаздық жолының тірегі болды. Осы қасиеттердің бәрі – балалық шағы мен туған жерінің тәрбиелік, рухани байлығының айқын көрінісі.
![]()
Білім – адам өмірінің алтын кілті. Сол кілтті ерте жастан қолына алған адам ғана өмір есігін айқара ашып, сан қырлы мүмкіндіктерге қол жеткізеді. Айбарша Қабидоллақызының білім жолы – тек мектеп қабырғасымен шектелмейтін, рухани байлық пен шығармашылық ізденіске толы бір ғажайып сапар еді.
Айбарша Қабидоллақызының алғашқы қадамдары білім әлеміне Ақтам ауылындағы мектептің табалдырығын аттаудан басталды. Жарқамыс шағын ауыл мектебі – үлкен өмірге алғашқы қадам, арман мен үміттің алғашқы ұясы. Мектеп қабырғасында алғаш рет ұстаз, Қазақстанға белгілі ақын Өтежан Нұрғалиевтің дәрістерін тыңдап, қазақ тілі мен әдебиеті пәніне құштарлық танытты. Бұл ұстаз тек білім беріп қана қоймай, шығармашылыққа, ой өрісін кеңейтуге баулыды.
1971 жылы Айбарша Қабидоллақызының әкесінің туған жері Қобда өңіріне оралып, 1973 жылы Қобда қазақ орта мектебін бітірді. Мектеп жылдары – адамның бойына ең алғашқы өмірлік ұстанымдар мен адамгершілік дағдыларды сіңіретін кезең. Сол жылдарда ол тек пәндерді меңгеріп қана қойған жоқ, өз бойына тәртіп, еңбекқорлық, жауапкершілік сияқты қасиеттерді де дарытты.
1973-1975 жылдары Әбдібұлақ негізгі мектебінде ұстаздық жолын бастап, мектептің шағын аудиториясын өз шығармашылығы мен білімін тарату алаңына айналдырды. Бұл алғашқы еңбек тәжірибесі Айбарша үшін тек оқушыларға білім беру емес, өзін де шыңдайтын маңызды кезең болды.
![]()
1975 жылы Алматы қаласындағы Қазақ мемлекеттік университетінің (қазіргі КазҰУ) тарих факультетіне оқуға түсіп, 1980 жылы оны сәтті бітірді. Университеттегі оқу кезеңі – Айбарша Қабидоллақызының өмірінде ерекше бетбұрыс еді. Ол тек тарих ғылымын терең меңгеріп қана қоймай, медицина бойынша да білім алып, «запастағы медсестра» деген әскери билетті иеленді. Бұл қосымша білім оның жан-жақты дамуына, өмірге жан-жақты қарауына жол ашты.
Университет қабырғасында Айбарша Қабидоллақызы өнерге де ерекше мән берді. «Жеті муза» қоғамына қатысып, «өнертанушы лектор» деген қосымша дипломға ие болды. Қазақ ұлт аспаптар оркестрінде домбыра шеберлігін меңгеріп, сахна мәдениетіне үйренді. Оркестрдің жетекшісі, консерватория профессоры Әбдіхалыков Батырдан алған сабақтары – оның музыкалық талғамының, өнерге деген құштарлығының бастауы болды.
1977 жылы, КСРО-ның жаңа Конституциясы қабылданған мерейтойлы кезеңде, Москвадағы Кремль сарайында 15 Одақтас мемлекет өнерпаздары қатысқан гала-концертте ҚазМУ студенттерінің ұлттық аспаптар оркестрі Қазақ мемлекеті атынан өнер көрсету мүмкіндігіне ие болды.
Университет жылдарында оның ғылыми жетекшісі тарих ғылымының докторы, академик Әби Сақтағанұлы Такенов болды. Ұстазының терең білім беруі, ғылыми зерттеу жолдарын үйретуі, Семей мен Қызылорда қалаларындағы архивтерде жұмыс жасауға мүмкіндік беруі – Айбарша Қабидоллақызының кәсіби әрі адамдық қалыптасуындағы маңызды кезеңдер болды.
![]()
Осылайша, Айбарша Қабидоллақызының білім жолы – тек диплом алу ғана емес, жан-жақты дамудың, шығармашылық ізденістің, рухани байлықтың, кәсіби және адамгершілік қасиеттердің тоғысуы болды. Ол алған білімін өмірге, шәкіртке, қоғамға қызмет етуге арнауға дайын еді.
Еңбек – адамның нағыз бейнесі, жүректің айнасы. Сол еңбек арқылы адам өз тағдырын, өзінің құндылықтарын қалыптастырады. Айбарша Қабидоллақызының еңбек жолы – ғылым мен өнердің, білім мен шығармашылықтың ұштастырылған көрінісі, әр сәтін шәкірт тәрбиесіне арнаған терең ізденіс тарихы.
1980 жылы университеттен алған дипломымен Айбарша Қабидоллақызы туған ауылына оралып, алғашқы ұстаздық қадамдарын жасады. Ол үшін мектеп – тек білім беретін орын ғана емес, жүректің үміт сәулесін шашатын, өнер мен мәдениетті сіңіретін қасиетті алаң еді. Сол шағын сыныпта, әрбір оқушымен жеке тіл табысқан кезде, оның жүрегі тек өз балаларын емес, бүкіл қоғамның болашағын ойлайтын еді.
Мектепте оқушы саны аз болса да, Айбарша Қабидоллақызының таланты мен педагогикалық шеберлігі арқасында аудандық өнер байқауларында бірінші орынға қол жеткізді. Бұл жеңіс – оның педагогикалық ізденісінің жемісі ғана емес, шәкірттердің қабілетін ашып, өнерге деген құштарлықтарын оятудың айқын дәлелі болды.
![]()
1981 жылы Айбарша Қабидоллақызы Назаров Жүсіп Мәлдекұлына тұрмысқа шықты және Қобда ауданы, Әлия ауылындағы Ә. Молдағұлова атындағы орта мектепке жұмысқа ауысты. Университетте алған көп қырлы білімінің арқасында ол тарих пәнінен бөлек, музыка, бейнелеу өнері, еңбек сабағы сияқты түрлі пәндерден де сабақ берді. Домбыра, би үйірмелерін жүргізіп, оқушыларымен бірге аудандық, облыстық және республикалық шараларда жеңістерге жетті. Сол жарыстарда шығатын киімді өзі тігіп, костюмнің тақырыпқа үйлесімділігі, көркем дизайны үшін үнемі жоғары балл алатын. Айбарша Қабидоллақызының сабақтары – тек білім беру ғана емес, шығармашылықты, өнерді, мәдениетті бойға сіңірудің керемет үлгісі еді.
Уақыт өте келе, Айбарша Қабидоллақызының педагогикалық тәжірибесі аудан мен облыс көлемінде таралып, басқа мұғалімдер үшін үлгі болды. Ол оқушыларын Ұлттық біріңғай тестілеуге дайындауда ерекше нәтижелерге қол жеткізді, тарих және құқық пәндерінен өткізілген олимпиадаларда шәкірттері жүлделі орындарға ие болды. Оның сабақ беру әдістемесі – ғылыми негізделген, шығармашылыққа толы, жүрекпен жүргізілетін ерекше тәсіл еді.
Айбарша Қабидоллақызы мектепте 43 жыл бойы еңбек етті, оның соңғы 20 жылында тәрбие ісі жөніндегі орынбасар қызметін қатар атқарды. Бұл кезеңде ол білім саласындағы сапаны бақылау, тәрбие жұмысының ұйымдастырылуы, ҰБТ-дағы аппеляциялық комиссия жұмысына қатысу сияқты жауапты міндеттерді абыроймен орындады. Ол әр ісін тек формалды түрде емес, жүрекпен, жан-тәнімен атқарды.
Бүгінде Айбарша Қабидоллақызы құрметті демалыста болса да, аудандық Ардагер ұстаздар кеңесінің мүшесі ретінде тәжірибесін жас ұстаздармен бөлісіп, білім саласының дамуына үлес қосуда. Оның еңбегі – әр марапатта, әр шәкірттің бойындағы өнер мен білімнің гүлденуінде мәңгілік тірі.
Айбарша Қабидоллақызының еңбек жолы – адалдықтың, ізденістің, шығармашылық пен жауапкершіліктің алтын қазығы. Оның әр күні, әр сабағы, әр шәкіртке арналған жылы сөздері – білімге, өнерге және адамгершілікке адалдықтың көрінісі.
Отбасы – адамның өмірлік тірегі, жүректің жылы ұясы, өмірдің ең үлкен қазынасы.
Айбарша Қабидоллақызы үшін отбасы – тек сүйіспеншілік пен жылулық мекені ғана емес, тәрбиенің, ізгіліктің, өмірлік құндылықтардың мектебі болды.
1981 жылы ол өмірлік серігі Назаров Жүсіп Мәлдекұлымен шаңырақ көтерді. Жүсіп мырза – математика пәнінің мұғалімі, білімге адалдық пен жауапкершіліктің үлгісі. Олардың өмірлік серіктестігі – махаббат пен сыйластыққа, түсіністік пен қолдауға толы жарқын үлгі. Бірге олар алты перзент тәрбиелеп өсірді, әрқайсысын өз қабілеті мен қызығушылығына қарай бағыттап, білім мен өнердің құндылығын бойына сіңірді.
Перзенттері – олардың ең үлкен мақтанышы. Ұлпан – құқық пәні мұғалімі, Мәди – дене тәрбиесі пәнінің маманы, Ади – инженер, Ұлжан – бейнелеу өнері мен сызу пәнінің ұстазы, Әли – финансист, Әкімжан – дәнекерлеуші. Әрқайсысы өз мамандығында шыңға жетіп, ата-анасының берген тәрбие мен үлгісін көрсете алды.
Отбасы – өмірдің ең тәтті жемісі, ал Айбарша Қабидоллақызы үшін бұл – бала тәрбиесіне, қоғамға қызмет етудің символы. Оның өмірлік қағидасы бойынша отбасы – әр адамның бойына адамгершілік, жауапкершілік және сүйіспеншілік қасиетін сіңіретін ең негізгі мектеп. Қазір Жүсіп ағамыз бен Айбарша апамыз – ұлдарын ұяға, қыздарын қияға қондырып, немере-жиендерін сол мектепте тәрбиелеп отырған ата-әже.
Айбарша Қабидоллақызының өмір жолы – адал еңбек, білімге, өнерге, адамгершілікке шексіз берілгендік пен шығармашылық ізденістің айнасы. Ол тек ұстаз ғана емес, жүрегі мен жанын шәкірт тәрбиесіне арнаған үлгілі азамат, отбасы үшін мейірім мен махаббаттың символы, қоғамға қызмет етудің жарқын үлгісі болды.